طرز نگهداری گل سانسوریا
اصل و منشأ سانسوریا (Sanseveiria)
این گیاه بومی آفریقای جنوبی است که به صورت بوتهای رویش دارد.
انواع سانسوریا
S. Cylindrica: این گونه، بومی آفریقای جنوبی و دارای برگهای استوانهای است.
S. Stuckyi: گونهای است بومی رودزیا با ساقه کوتاه و خزنده که برگهای استوانهای آن به ارتفاع بیش از 9 سانتیمتر میرسد.
S. Trifaciata: این گونه بومی آفریقاست و از سایر گونهها محبوبیت بیشتری دارد و به «Snake plant» معروف است. این گونه دارای برگهای سرنیزهای و گوشتی است که تا ارتفاع 140 سانتیمتر میرسد. رنگ برگها سبز تیره با رگههای عرضی سفید مایل به خاکستری است. گلهای سبز روشن تا سفید آن، جذاب نیستند ولی عطر خوشی منتشر میکنند.
S.t. laurantii: این گونه دارای واریتهای است با برگهای سبز با نوارهای روشن افقی که به خاطر برگهای شمشیری شکل با حاشیه طلاییاش پرورش داده میشود.
S. Hahni: این گونه، پا کوتاه و دارای برگهایی چرمی و خاکستری رنگ است. دارای واریتهای با حاشیه زرد طلایی است.
خواص بتانیکی
گیاهی است دائمی ریزومدار از خانواده لاله (Liliaceae) که به خاطر برگهای زیبا، مستقیم، سخت و شمشیر مانندش پرورش مییابد.
برگها
سانسوریاها گیاهانی برگ زینتی هستند. گونهها و واریتههای این جنس دارای تنوع زیادی از نظر اندازه و رنگ برگ است. برگها در سانسوریاها ضخیم، مستقیم، سخت و شمشیر مانند است که نوع ابلق آن جلب توجه بیشتری مینماید.
گل سانسوریا
گلها در این جنس جذاب نبوده ولی عطر دلانگیزی در هوا منتشر مینمایند.
گل دادن سانسوریا
ساقه سانسوریا
گیاه فاقد ساقه بوده و برگها مستقیماً از روی ریزومها خارج میشوند.
ریشه سانسوریا
ریشهها زرد رنگ، که از ریزوم منشعب میشوند.
شناسایی اصول داشت و تکثیر سانسوریا
آب و هوای مناسب سانسوریا
با توجه به موطنِ این گیاه که کشورهای آفریقایی است، میتوانید آن را در شرایط مختلف نوری، آبی و خاکی پرورش دهید. این گیاه نسبت به شرایط نامساعد محیطی مقاوم است و میتوانید در نقاط مختلف منزل آن را پرورش دهید.
در مناطقی که سرمای زمستانه وجود نداشته باشد میتوانید از این گیاه در باغهای صخرهای استفاده کنید.
در زمستان چنانچه در جای خنک از آن نگهداری میکنید، از دادن آب زیاد به گیاه خودداری کنید. زیرا آب زیاد سبب پوسیدگی ریشه گیاه میشود.
دما: سانسوریا، گیاهی است که در هوای گرم و در درجه حرارت 25-18 بهتر رشد میکند و به درجه حرارتهای زیر صفر حساس است.
نور: سانسوریاها، عموماً در محلهای روشن رشد خوبی دارند ولی در محلهای کم نور منازل نیز میتوانید این گیاهان را پرورش دهید زیرا مقاومت نسبی بالایی دارند.
آبیاری: گیاه سانسوریا تا حدودی به بیماریهای قارچی حساس است لذا بهتر است در آبیاری آن دقت نمود. در تابستان به آبیاری بیشتری نیاز دارد.
خاک مناسب سانسوریا
سانسوریا را میتوانید در انواع خاکها پرورش دهید زیرا گیاه مقاومی است ولی بهترین رشد را در خاکهای شنی لومی دارد.
گیاهی است که عموماً در اکثر خاکها رشد خوبی دارد ولی در مخلوطهای کاشت بدون خاک رشد خوبی ندارد.
تکثیر سانسوریا
تکثیر این گیاه به طریق غیرجنسی و به صورتهای قلمهزدن و تقسیم بوته صورت میگیرد.
قلمه برگ
برگها را به قسمتهایی که طول هر کدام حدود 10 سانتیمتر است بریده و به طور عمودی در مخلوطی از تورب و ماسه پرلیت و یا ماسه خالص بکارید و در گلخانه گرم (18 درجه) قرار دهید. بهتر است روی آن را با صفحه شیشهای بپوشانید تا زودتر ریشهدار شود. بدین طریق پس از چند هفته قلمهها ریشهدار شده، جوانه میزنند. این طریقه ازدیاد بسیار راحت است ولی چنانچه از ارقامی که دارای کنارههای زرد رنگاند قلمه برگ تهیه کنید گیاهانی به دست میآیند که حاشیه زرد رنگ ندارند. زیرا جوانه از قسمت میانیِ سبزرنگ آنها تشکیل میشود و قسمت زرد رنگ در تشکیل جوانه نقشی ندارد (شیمِر: به اختلاف بافتهای کنار هم در اثر جهش سلولهای غیرجنسی اطلاق میشود).
تقسیم بوته
در بهار به هنگام تعویض گلدان میتوانید این کار را به ترتیب زیر انجام دهید.
زمانی که طول برگها در ارقام پا بلند به 20 سانتیمتر و در ارقام پا کوتاه به 10 سانتیمتر رسید، در اردیبهشت تا شهریور ماه میتوانید گیاه پایه مادری را از گلدان خارج نمایید.
گیاهی را که خارج نمودهاید با چاقو یا قیچی باغبانی از محل طوقه به چند قسمت تقسیم نمایید.
هر دو تا سه گیاهچه را در یک گلدان با ترکیب خاکی مناسب بکارید.
نکته! مزیت این طریقه ازدیاد نسبت به سایر روشها در این است که ارقام ابلق صفت، ابلقیِ کناره برگهای خود را حفظ میکنند.
آفات و امراض سانسوریا
برگها رنگ پریده و نقوش خود را از دست دادهاند.
علت: نور کافی نیست و یا گیاه احتیاج به تغذیه مصنوعی دارد.
علاج: گلدان را به محل روشنتر با نور غیرمستقیم منتقل نموده، یا کمبود عناصر خاک گلدان را با تغذیه مصنوعی هر سه هفته یکبار جبران نمایید.
زخمهای قهوهای روی برگها نمایان شدهاند.
علت: آبیاری بیش از اندازه بوده است.
علاج: اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود و سپس آبیاری نمایید. زهکش را بازدید کنید.
برگها قهوهای گشته و خشک میشوند.
علت: گیاه تشنه و هوا گرم است.
علاج: گلدان را آبیاری و به محل خنک منتقل نمایید.
برگها بد شکل و حاشیه آنها جویده شده است.
علاج: هر دو هفته یکبار با سم حشرهکش سمپاشی نمایید.
برگهای جدید نرم و آبکی هستند و میافتند.
علت: تغذیه بیش از اندازه است.
علاج: تغذیه مصنوعی را متوقف نمایید تا برگها سفت گردند، نصف میزان توصیه شده کافی است. تغذیه در پاییز و زمستان لازم نیست.
برگها از قاعده میپوسند.
علت: زیادی آبیاری خاک باتلاقی شده است.
علاج: آب زیر گلدانی را خارج کنید و اجازه دهید خاک سطح گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود، آبیاری بعدی را با میزان کمتری انجام دهید، زهکش را بازدید نمایید.
برگها سیاه رنگ شده و آبکی هستند.
علت: یخ زدگی عامل آن است.
علاج: در شبهای سرد گیاه را نزدیک شیشه قرار ندهید، گلدان را به محل گرمتری منتقل کنید.
نقاط قهوهای رنگ مانند روی برگها مشاهده میگردند.
علت: از مواد براق کننده شیمیایی استفاده نمودهاید.
علاج: برگها را با پارچه یا اسفنج مرطوب تمیز نمایید.
حاشیه برگها دارای لکههای قهوهای و خشک شده است.
علت: برگهای گیاه با شیشه گرم در ارتباط است.
علاج: آن را جا به جا کنید.
زخمهای پنبهای شکل سفیدرنگ روی برگها ظاهر شدهاند.
علت: حشره آفت عامل آن است.
علاج: با پنبه آغشته به محلول سم لکهها را خیس و یا دو هفته یکبار با سم حشرهکش نفوذی گیاه را سمپاشی نمایید تا علائم برطرف گردند.
منبع: کتاب پرورش گیاهان آپارتمانی (2)، پایه یازدهم، شاخه کاردانش، صفحه 12