میخک با چند روش تکثیر میشود که در حالت معمول از قلمه و یا به طور کلی از روشهای رویشی به خاطر حفظ صفات مادری استفاده میشود. ولی برای یافتن ارقام جدید از تکثیر زایشی یا بذر استفاده میشود و بهتر است قلمه ریشهدار از کسانی که قلمههای بدون ویروس تولید میکنند، خریداری شود.
قلمه: قلمه خوب میخک دارای ساقهای با قابلیت رویش بالا و قوی به طول 15-10 سانتیمتر میباشد که از انتهای ساقه گرفته میشود. قسمتهای انتهایی ساقه چون میانگرههای کوتاه دارند و برگها بههم نزدیک هستند، مناسب است. حذف برگ در قلمه ضروری نیست. گیاهی که برای قلمهگیری استفاده میشود باید سالم بوده، گلهای درشت داشته باشد.
ساقهای که برای قلمه در نظر گرفته میشود مهم نیست که شاخه گلدهنده بوده و یا شاخهای که گل تولید نکرده است، باشد. برای تهیه قلمه بهتر است با دست از زیر محل گره چیده شود.
زمان قلمهگیری از اوایل پاییز و یا اوایل بهار پس از اولین برداشت گل میباشد و اگر شرایط لازم در گلخانه فراهم باشد در هر موقع از سال میتوان به تکثیر میخک اقدام نمود.
در سطح تجاری برنامه تولید بدین نحو است که قلمهها را طوری ریشهدار میکنند که در بهار کشت شوند. در پاییز اولین گل برداشت شده و در بهار پس از دومین برداشت، گیاهان حذف میشوند.
قلمه در ماسه، کوکوپیت، خاکبرگ و... کشت میشود. استفاده از مهپاش و کاهش نور به ریشهدهی آن کمک میکند. دمای بستر قلمه 18-15درجه سانتیگراد و دمای هوای محیط 13-10 درجه سانتیگراد مناسب است.
در شرایط بهینه، قلمهها پس از 4-3 هفته ریشهدار میشود. چگونگی کاشت قلمههای ریشهدار میخک از جمله عوامل حساس در تعیین موفقیت یا شکست محسوب میشود. میخکها نسبت به کاشت عمیق بسیار حساس بوده و دچار پوسیدگی میشوند.
بنابراین قلمهها را معمولاً در همان عمقی که از پیش کاشته شدهاند در بستری عاری از عوامل بیماریزا میکارند.
بذر: از آنجا که گیاهان حاصل از بذر شبیه والدین خود نیستند، کمتر جهت افزایش استفاده میشود. برای افزایش با بذر، بذرها در خزانه کشت میشوند و زمانی که بوتهها 4-3 برگه شدند به خزانه دوم و یا گلدان منتقل و در زمان مناسب به محل اصلی منتقل میشوند. بدین ترتیب گلدهی بوتهها از سال دوم شروع میشود.
بذر گل میخک را میتوان مستقیم در زمین اصلی کشت کرد. ولی از آنجا که قیمت بذر آن بالا است و از طرف دیگر در مناطق سرد، بوتهها در زمستان به طور شدید آسیب میبینند، کمتر به صورت مستقیم کاشت میشود.
منبع: کتاب تولید و پرورش گیاهان زینتی، پایه دوازدهم، دوره دوم متوسطه، رشته امور باغی، سال 1397، صفحه 77